انواع گیربکس اتومات

انواع گیربکس اتوماتیک چیست؟ بهترین نوع گیربکس اتوماتیک کدام است. در این مقاله قصد داریم انواع گیربکس های اتوماتیک و نحوه کار کردن آنها را شرح دهیم و همچنین به بهترین گیربکس های اتوماتیک موجود در بازار ایران خواهیم پرداخت.

گیربکس اتوماتیک چیست؟

برای انتقال توان مکانیکی از منبع تولید توان به مصرف‌کننده و نیز ایجاد هماهنگی میان گشتاور و سرعت دورانی در هر خودرو، از گیربکس بهره می‌بریم. گیربکس‌ها به طور کلی، به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند.

 مزیت اساسی انواع گیربکس اتومات، که بسیار نیز مورد توجه مشتریان و تولیدکنندگان خودروها قرار گرفته است، کاهش وظایف راننده در حین رانندگی است. این مزیت به تبع باعث افزایش راحتی و آسایش راننده در حین رانندگی می‌شود.

 سوال بسیاری از افراد این است که چند نوع گیربکس اتوماتیک داریم؟ گیربکس‌های اتوماتیک مورد استفاده در خودروهای سواری به ۴ دسته اصلی گیربکس اتوماتیک AMT، CVT، DCT و AT تقسیم می‌شوند.

انواع گیربکس اتوماتیک

امروزه در جهان از انواع گیربکس های اتوماتیک در خودروها استفاده میشود که هر کدام مزایا و معایب خاص خودشان را دارد. در ادامه به معرفی انواع گیربکس اتوماتیک در ایران و همچنین بهترین نوع گیربکس اتوماتیک در ایران خواهیم پرداخت.

 مقاله پیشنهادی: تاریخچه گیربکس اتوماتیک

گیربکس اتوماتیک از نوع سیاره ای AT

گیربکس‌های اتوماتیک با سیستم سیاره‌ای، یکی از متداول‌ترین انواع گیربکس اتوماتیک در خودروها هستند. در گیربکس اتوماتیک AT، انتقال قدرت از طریق یک سری از چرخ‌دنده‌های خورشیدی صورت می‌گیرد.

 این نوع گیربکس‌ها می‌توانند حاوی ۲ تا ۱۰ دنده باشند، اما سیستم کلاچ آن‌ها به جای دیسک و صفحه در گیربکس‌های دستی، از نوع هیدرولیکی (با مبدل گشتاور) بوده و مجموعه‌ای از دنده‌های سیاره‌ای و صفحات اصطکاکی (کلاچ) بهره می‌برند. این نمونه از انواع گیربکس اتومات، به سبب سادگی در طراحی، تولید و تعمیرات، بیشترین میزان تولید را در میان همه گیربکس‌های تولید شده در جهان میباشد. 

گیربکس AL۴ یکی از مدل‌های این نوع گیربکس است که در خودروهای ۲۰۶، ۲۰۷، اس‌دی وی ۹ و پارس اتوماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، خودروهای سوزوکی ویتارا، اچ‌سی کراس و هایما S۷ نیز از این نوع گیربکس بهره می‌برند.

تعمیر گیربکس اتومات به دلیل پیچیدگی اجزای داخلی آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و انجام آن کار هر تعمیرکاری نیست. انواع گیربکس های اتوماتیک در تعمیرگاه تک گیربکس به صورت تخصصی انجام میشود.

گیربکس نیمه اتوماتیک AMT

گیربکس AMT، در واقع نوعی گیربکس دستی نیمه اتوماتیک سنتی است. این گیربکس‌ها برای اجرای عملیات مرتبط با کلاچ و تعویض دنده‌ها از یک سیستم کامپیوتری کنترلی بهره می‌برند. این موضوع سبب می‌شود تا مالک خودرو هیچ‌گاه احساس نکند که در عملکرد خودرو از از یک گیربکس دستی استفاده می‌شود.

این نمونه از انواع گیربکس نیمه اتومات در واقع همان گیربکس دستی سنتی با دیسک و صفحه کلاچ می‌باشد، اما در اکثر موارد نیازی به مداخله مستقیم راننده ندارد. گیربکس اتوماتیک AMT مانند گیربکس‌های AT، در انواع مختلف خودروها به کار می‌روند و موارد استفاده گسترده‌ای دارند.

این گیربکس‌ها در واقع نمونه‌های پیشرفته‌تر و تکامل یافته‌تر گیربکس‌های نیمه‌ اتوماتیک مانند گیربکس‌های Autostik می‌باشند، که نیاز به مداخله نسبی راننده داشتند. گیربکس‌های AMT از سال ۲۰۱۰ به بعد با انواع مدرن‌تری از انواع گیربکس های اتوماتیک جایگزین شدند و امروزه جز در برخی از خودرو‌های اقتصادی، مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

گیربکس اتوماتیک CVT

گیربکس اتوماتیک CVT یا همان گیربکس ضریب متغیر، جهت انتقال نیرو از پیشرانه به گیربکس مانند گیربکس‌های AT، AMT و DCT از توربین یا مبدل گشتاور بهره می‌برد، اما ساختار داخلی آن‌ هیچ تشابهی با گیربکس‌های اتوماتیک یا دستی (MT) ندارد.

 این مدل از انواع گیربکس اتوماتیک بر اساس دور موتور ثابت عمل می‌کند و برای دستیابی به شتاب یا سرعت بیشتر، وابستگی مستقیمی به دور موتور ندارد. این امر به دلیل توانایی این نوع گیربکس‌ ها در تغییر قطر پولی‌ها که به تغییر در گشتاور، شتاب یا سرعت مورد نیاز منجر می‌شود، رخ می‌دهد.

بنابراین، دور پیشرانه در خودروهای مجهز به گیربکس CVT معمولاً در یک محدوده ثابت و مشخص قرار دارد و صدای پیشرانه در این نوع خودروها به صورت پیوسته و بدون نوسان زیادی به گوش می‌رسد.

این نمونه از انواع گیربکس اتوماتیک به دلیل ناتوانی در انتقال گشتاور بزرگ، اغلب در خودروهای سبک شهری اقتصادی، خودروهای هیبرید که بر کاهش مصرف سوخت تمرکز دارند، موتورسیکلت‌ها، اتومبیل‌ها، دوچرخه‌های موتوردار (موتورگازی یا موپِدها) و تجهیزات سبک صنعتی نظیر اره موتوری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

گیربکس اتومات DCT

آخرین نوع گیربکس‌های مورد استفاده در خودروها، گیربکس‌های دوکلاچه یا گیربکس اتوماتیک DCT می‌باشند. این نوع گیربکس اتومات ابتدا توسط شرکت پورشه در خودروهای اسپرت معرفی شد و به تدریج توسط تولیدکنندگان خودروهای دیگر مورد توجه قرار گرفت.

 سیستم انتقال قدرت دو کلاچه دارای دو شفت ورودی متوازی است، که هر کلاچ با یکی از این شفت‌های ورودی ارتباط دارد. کلاچ بزرگ‌تر با دنده‌های فرد و کلاچ کوچک‌تر با دنده‌های زوج در ارتباط هستند و مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند. در هر لحظه، موتور به یکی از شفت‌های ورودی متصل می‌شود و ارتباط آن با چرخ‌ها به تناسب دنده مورد نظر برقرار می‌شود.

برخورداری از این ویژگی موجب شده است تا فرآیند تعویض دنده در این مدل، در مقایسه با سایر انواع گیربکس‌ها، سریع‌تر صورت بگیرد. مدت زمان تعویض دنده در این مدل از گیربکس‌ها در حدود ۸ میلی‌ثانیه است. این مزیت به افزایش چشم‌گیر کیفیت تجربه رانندگی و کاهش تأثیر تغییر دنده بر روی گشتاور و تکان خودرو در زمان تعویض دنده منجر می‌شود.

 مقاله پیشنهادی: گیربکس دوکلاچه یا DCT چیست؟ مزایا، معایب و عملکرد آن چگونه است؟

گیربکس نیمه اتوماتیک

در بسیاری از انواع خودروها، گیربکس‌های دو کلاچه اتوماتیکی موجود هستند که به راننده این امکان را می‌دهند که به صورت نیمه‌ اتوماتیک با آن کار کند. گیربکس نیمه اتوماتیک به هیچ وجه مشابه گیربکس‌های دستی بدون پدال کلاچ نیستند. تنها تفاوت بین گیربکس دستی و نیمه ‌اتوماتیک در این است که نسخه نیمه ‌اتوماتیک برای جابجایی چرخ‌دنده‌ها از محرک‌ها و رایانه‌ها به جای کابل‌ها و لوله‌ها استفاده می‌کند.

 این نوع گیربکس‌ها به دو دسته صفحه خشک و صفحه خیس تقسیم می شوند. عملیات گرفتن کلاچ و تعویض دنده به عهده کلاچ‌های چند صفحه‌ای خشک یا خیس است، به همین دلیل این گیربکس‌ها به نام گیربکس نیمه ‌اتوماتیک شناخته می‌شوند. در مقابل، در خودروهای مجهز به انواع گیربکس‌ اتوماتیک، فرآیند گرفتن کلاچ و تعویض دنده به وسیله مبدل گشتاور انجام می‌شود. در واقع این بخش ما را متوجه می‌سازد که زمان گرفتن کلاچ و تعویض دنده است.

گیربکس نیمه ‌اتوماتیک که به نام دستی خودکار هم شناخته می‌شود، از راننده می‌خواهد که مشابه مکانیسم گیربکس دستی، خود عمل تعویض دنده را انجام دهد.

تفاوت گیربکس دستی و نیمه اتوماتیک

 تفاوت اصلی میان گیربکس دستی و نیمه اتوماتیک در واقع این است که در خودرو‌های مجهز به گیربکس دستی نیاز به استفاده از پدال کلاچ وجود دارد در حالی که، نوع نیمه ‌اتوماتیک این بخش را از دسترس راننده خارج می‌کند و عملکرد آن را به صورت کاملاً الکترونیکی انجام می‌دهد. به عبارت دیگر، در خودرو‌های دارای گیربکس نیمه‌اتوماتیک، نیازی به استفاده از کلاچ نخواهید داشت.

بهترین نوع گیربکس اتوماتیک

اگر هدف شما دستیابی به بالا‌ترین کارآیی ممکن است، بهترین گیربکس اتوماتیک،CVT است. این نوع از انواع گیربکس‌ خودرو تقریباً عملکردی بدون تاخیر در تعویض دنده دارد، دارای کمترین قطعات متحرک است و به طور معمول بدون خرابی عمل می‌کند.

با این ویژگی‌ها، CVT بازدهی بهتری نسبت به دیگر سیستم‌ها دارد. اما باید توجه داشت که برخی افراد ممکن است از آن استقبال نکنند؛ زیرا هنگام رانندگی، احساس اتصال کمتری به خودرو دارند. به هر حال، اگر هدف شما انتقال از یک مکان به مکان دیگر با کمترین میزان مشکل است، گیربکس اتوماتیک CVT یک گزینه مناسب است.

یکی از دلایل اصلی که گیربکس CVT را به بهترین گیربکس اتوماتیک در ایران تبدیل کرده است اقتصادی بودن آن است. در صورتی خرابی، هزینه تعمیرات و قطعات گیربکس CVT نسبت به سایر گیربکس های اتومات بسیار پایین است.
اگر تغییر دنده و احساس خروجی قوی و شتاب بالا برای شما اهمیت دارد، گیربکس اتوماتیک DCT بهترین گزینه خواهد بود. از آنجا که بیشتر اتومبیل‌های سطح ابتدایی گیربکس AMT را دارند، این نوع گیربکس انتخاب خوبی است و به راحتی در دسترس عموم قرار دارد و در مقایسه با انواع گیربکس‌ اتومات DCT و CVT اقتصادی‌تر است و مزایای قابل قبولی دارد.

سوالات متداول

۱- کدام گیربکس اتوماتیک بهتر است؟

اگر به دنبال کارایی و عملکرد بهتری هستید گیربکس cvt، بهترین گیربکس اتوماتیک است. این گیربکس تعویض دنده را بدون تاخیر انجام میدهد و کمتر دچار خرابی میشود و بازدهی خوبی نسبت به سایر گیربکس ها دارد. 

ولی اگر شتاب خودرو اولویت اصلی شما است، گیربکس DCT بهترین نوع گیربکس اتوماتیک از این لحلظ تلقی میشود.

۲- انواع گیربکس اتوماتیک در ایران کدام است؟

انواع گیربکس اتومات در ایران شامل: گیربکس اتوماتیک DCT, CVT, AT, AMT, PDK, Tiptronic, Xtronic و Step Tronic میباشد.

۳- بهترین گیربکس اتوماتیک جهان کدام است؟

بهترین گیربکس اتوماتیک جهان بسته به اولویت های راننده و نوع استفاده از خودرو متفاوت است. اگر راندمان سوخت و نرمی تعویض دنده مهم باشد، گیربکس CVT بهترین گزینه است. برای شتاب گیری سریع و عملکرد اسپرت، گیربکس دوکلاچه (DCT) برتری دارد، زیرا تعویض دنده را در چند میلی ثانیه انجام می دهد.

در خودروهای لوکس و اسپرت مانند پورشه و بی ام و، گیربکس های پیشرفته PDK و ZF هشت سرعته به دلیل دقت بالا و عملکرد بدون تأخیر شهرت دارند. بنابراین، انتخاب بهترین گیربکس اتومات به نیازها و کاربرد خودرو بستگی دارد و یک گزینه مطلق برای همه وجود ندارد.

نتیجه گیری

در خودروهای امروزی، انتخاب بهترین گیربکس اتوماتیک تاثیر مستقیم بر کیفیت رانندگی، مصرف سوخت و هزینه های نگهداری دارد. انواع گیربکس اتوماتیک شامل CVT، DCT، AT و AMT هر کدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. گیربکس CVT با ساختار ساده و عملکرد روان، گزینه ای بهینه برای خودروهای شهری و اقتصادی است. در مقابل، گیربکس DCT به دلیل تعویض دنده سریع و عملکرد اسپرت، برای خودروهای پرشتاب و رانندگان حرفه ای مناسب تر است. گیربکس AMT بیشتر در خودروهای اقتصادی کاربرد دارد و گیربکس AT به دلیل دوام بالا همچنان محبوب است.

 بنابراین، انتخاب بهترین نوع گیربکس اتوماتیک به سبک رانندگی، نیاز و بودجه شما بستگی دارد. شناخت کامل ویژگی های هر نوع گیربکس اتوماتیک به شما کمک می کند، تصمیمی هوشمندانه بگیرید و هزینه های تعمیر و نگهداری خودرو را کاهش دهید. این موضوع اهمیت زیادی در بهبود تجربه رانندگی و طول عمر خودرو دارد.

#برگرفته از سایت تک گیربکس